Artrit (Kemik Ağrıları) Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Artrit eklemleri ve kemikleri etkileyen bazı ağrılı rahatsızlıkları tanımlamak için kullanılan bir terimdir.

200’den fazla artrit türü vardır. Artritin en yaygın görülen iki türünden biri osteoartrit diğeri romatoid artrittir. Diğerleri damla hastalığı (gut), lupus ve Reiter sendromudur. Artrit genelde yaşlılarda görülmekle birlikte, gençleri de etkileyebilmektedir. Yaklaşık 1000 çocuktan 1’inde artrit görülmektedir.

Osteoartrit, artritin en yaygın görülen biçimidir. Kıkırdak (kemikleriniz arasındaki esnek, bağ doku) yıpranarak yok olmaya başlar ve bu zaman içinde eklem yerlerinde kemiklerin sürtünmesinden kaynaklanan şiddetli ağrılara neden olabilir. Hastalık genellikle elleri, omurgayı, diz ve kalçaları etkiler.

Romatoid artrit genellikle enflamatuar artrit olarak bilinir. Bu daha şiddetli seyreden ancak daha nadir görülen bir rahatsızlıktır. Vücudun bağışıklık sistemi eklemlere saldırarak kemik ve kıkırdak dokuyu parçalar. Bu da ağrı ve şişliklere yol açar, hareket etmenizi zorlaştırabilir.

 

Belirtiler

Tüm artrit türlerinde görülen belli başlı ortak belirtiler tutukluk, ağrı, şişme ve eklem hareketlerinin kısıtlanmasıdır.

Osteoartrit genellikle 40-60 yaş arası bireylerde görülür.

Eklemlerde tutukluk ve ağrıyla yavaş yavaş kendini gösterir. Bazen sadece hafif bir tutukluk hissedebilirsiniz ancak eklemlerinizdeki çat ırtılar (krepitasyon), yumrulu kemik çıkıntılar ı (özellikle ellerde) ve hizasını kaybetmiş eklemler gibi rahatsızlıklarınız gelişebilir.

Romatoid artrit nüfusun %1-3’ünü etkiler ve genellikle 30-50 yaşlarında başlar.

Kadınlar erkeklere göre romatoid artritten üç kat daha fazla etkilenir.

Romatoid artrit de genellikle el ve ayak parmakları gibi küçük eklemlerde başlayarak yavaş yavaş ilerler. Rahatsızlık diğer eklemlerde ağrı, şişkinlik ve tutukluklara neden olarak hareket etmeyi zorlaştıracak şekilde seyredebilir. Ayrıca romatoid artrit kendinizi genel olarak kötü ve bitkin hissetmenize de neden olabilir.

 

Nedenleri

Osteoartritin kesin nedeni henüz bilinmemektedir. Ailenizde artrit öyküsü varsa sizde de olması ihtimalinin yüksek olduğuna dair bir teori bulunmakla birlikte, bunun gerçekliği henüz kanıtlanmamıştır. Ancak, kiloluysanız eklemlerinize fazladan yük bineceği için osteoartrite yakalanma ihtimaliniz daha yüksektir. Ayr ıca spor yaralanması gibi bir nedenle eklemleriniz önceden zarar görmüşse veya bir gün içinde aynı hareketi defalarca yapıyorsanız, daha yüksek risk grubundasınız demektir.

Romatoid artrite vücudun kendi dokularına saldırmasına neden olan bir bağışıklık sistemi bozukluğu neden olur. Bu genetik olabilir (aile üyelerinden kalıtsal olarak geçebilir).

 

Tanı

Artrit tanısı genellikle belirtilere bakılarak ve fizik muayene ile konur. Doktorunuz size yaptığınız işi ve eklemlerinizi zorlayabilecek spor gibi düzenli aktivitelerde bulunup bulunmadığınızı da soracaktır. Ailenizde artrit öyküsü varsa bunu da Doktorunuza söylemeniz gerekir.

Röntgen filmi bir eklemde kemikler arasındaki daralan alanı gösterdiği için osteartrit tanısı koymada özellikle yararlıdır. Röntgen ayrıca söz konusu bölgede kalsiyumun kemik dokusunda birikerek sertleşmeye neden olduğu kireçlenmelerin olup olmadığını da gösterebilir.

Bazen artrit tanısı koyabilmek için bilgisayarlı tomografi taraması (BT taraması) veya manyetik rezonans görüntüleme taraması da (MR taraması) gerekebilir.

 

Tedavi

Ne kadar kısa zamanda doktora görünürseniz tedavinizden o kadar iyi sonuç alırsınız.

Artrit hastalarına rahatsızlıklarına yardımcı olmak için verilen birkaç farklı ilaç türü vardır. Parasetamol gibi analjezikler ağrının dindirilmesine yardımcı olur. İboprofen gibi non-steroidal anti enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) ise enflamasyonun azaltılmasına yardımcı olur. Ancak uzun süreli olarak yüksek dozlarda alınmaları halinde, sindirim sorunlarına neden olabilirler. Hastalık modifiye edici antiromatizmal ilaçlar (DMARD’lar) romatoid artritin ilerlemesinin durdurulmasına yardımcı olur.

Şiddetli olgularda, hastalıklı eklemin yerine yapay eklem koyulması (artroplasti) veya yerinden oynamış kemiklerin tekrar yerlerine getirilmesi (osteotomi) gibi bir ameliyat geçirmeniz gerekebilir.

Ayrıca masaj, hidroterapi (ılık, sığ suda yapılan egzersizler) ve akupunktur (ciltte seçilen belli noktalara çok ince iğnelerin batırılması) gibi alternatif tedaviler de mevcuttur. Ancak bu yöntemlerin hepsinin işe yarar olduğu klinik uygulamalarla kanıtlanmamıştır.

 

Komplikasyonlar

Romatoid artrit iştah kaybına, zayıflamaya, kas ağrılarına ve deri altında yumrulara (nodüller) neden olabilir. Ayrıca görüş problemlerine, anemiye (kanınızda yeterince demir olmaması durumu) ve vaskulite (damar iltihabı) neden olabilir.

Artrit tedavilerinden bazılarının başka sorunlara neden olabilecek kimi yan etkileri mevcuttur. Non -steroid anti-enflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) mide ve sindirim sistemine zarar verebilir ve ayrıca bazı hastalarda böbrek rahatsızlıklarıyla da ilişkilendirilmiştir. Kortikosteroidler, kemik yoğunluğunuzun azalmasına neden olarak (osteoporoz) kırık riskinin artmasına ve zona, katarakt ve diyabet gibi rahatsızlıkların gelişmesine sebep olabilirler.

Artrit uzun vadede şiddetli ağrılara, hareket kaybına ve zaman zaman yürümenin zorlaşmasına hatta imkânsız hale gelmesine neden olabilir.