Hipoglisemi nedir ve tanı-tedavi süreci nasıl gerçekleşir?

Hipoglisemi kişinin kan şekerinin (glikoz) anormal derecede düşük olması halinde meydana gelen bir rahatsızlıktır. Bu durum genellikle Tip 1 diyabetli hastalarda görülür.

Glikoz düzeyinin çok düşük olması tehlikelidir çünkü beyin tek enerji kaynağı olarak sürekli glikoza bağımlıdır.

Hipoglisemi genellikle çok fazla diyabet ilacı almış, öğün kaçırmış ya da boş mideyle alkol alan diyabetlilerde görülür.

Hipoglisemi atağı (“hipo”) bilinç kaybına neden olabilir ve bu sırada oksijensiz kalan beyin zarar görebilir. Neyse ki insanlar kan şekeri düzeylerinin çok düşük olduğunu fark ederler ve bu da karbonhidrat yönünden zengin bir şeyler yiyip içmelerine zaman tanır.

 

Hipoglisemi belirtileri nelerdir?

Hipoglisemi belirtileri olarak;

• Baş ağrısı
• Zihinsel konfüzyon (agresif davranışlar da buna dâhildir)
• Yuvarlayarak konuşma
• Anormal davranışlar
• Hafıza kaybı
• Uyuşukluk, çift görme ve geçici felç ve nöbetler sayılabilir.

Eğer hipoglisemikseniz, titreme, halsizlik ve çarpıntı ve aşırı terleme gibi belirtiler de yaşayabilirsiniz.

Zaman zaman mantıksız ve tutarsız davranışlar da görülebilir ve bunlar sarhoşlukla karıştırılabilir.

 

Hipoglisemi nedenleri

Hipoglisemiye düşük kan şekeri düzeyleri neden olur.

Tip 1 diyabetli hastalar için, doğru kan şekeri düzeyini muhafaza etmek için enjekte edilen insülinle yenen gıda arasında bir denge sağlanmalıdır.

Tip 2 diyabetli hastaların çoğu beslenmelerine dikkat ederek diyabetlerini kontrol edebilmekle birlikte, insülin alan tip 2 diyabetliler de vardır ve bunlar da “hipo” riski (hipoglisemi atağı) altındadır.

Nadir olgularda, hipoglisemi karaciğer, böbrek ve endokrin sistem bozukluklarıyla birlikte görülebilir. Vücudun başka bir bölgesinde gelişmiş bir tümör de hipoglisemi sebebi olabilir.

Hipogliseminin çok fazla miktarda alkol alındığında da meydana gelebildiği bilinmektedir. Ayrıca kinin (sıtma), salisilatlar (romatik hastalıklar) ve propranolol (yüksek tansiyon) gibi belli ilaçları alan insanlarda da görülebilir.

 

Hipoglisemi de tanı süreci nasıl olur?

Hipoglisemik atak (“hipo”) kanda çok fazla şeker olması anlamına gelen hiperglisemiyle karıştırılabilir. Emin değilseniz, kişiye daima çikolata veya bir bardak meyve suyu gibi şeker içeren bir şeyler verin. Bilinci tam olarak açık olduğu sürece bunun hiçbir zararı olmaz.

Dikkat etmeniz gereken bazı erken uyarı işaretleri vardır. Bunlar zayıf hissetme (ayaklarının üzerinde duramama), terleme, açlık hissi, dudakların titremesi, yüzün solması, çarpıntı (düzensiz veya hızlanmış kalp atışı), ve şaşkın ve huzursuz hissetmedir.

Kan şekeriniz doktorunuz tarafından tahlil edilmek üzere kan örneğiniz alınarak ölçülebilir.

 

Hipoglisemi Tedavisi 

Tip 2 diyabetli hastalarda “hipo” görülme riski çok düşüktür çünkü bu kişiler diyabetlerini beslenme şekilleriyle kontrol altına alırlar.

"Hipo”nun acil tedavisi atağı sonlandırmak üzere şeker içeren bir şeyler yemek veya içmektir. Bu durum için ideal yiyecek veya içeceklere örnek olarak şekerli bir bardak meyve suyu, şekerlemeler, çikolata, bisküvi, tatlılar, glikoz tabletleri veya dekstroz jeli verilebilir.

Tatlı bir şeyler yemek şekerin kanınıza karışmasını sağlayarak kan şekeri düzeyinizin normale dönmesine yardımcı olur. Ancak, kan şekeriniz normale döndükten sonra, kan şekeri düzeyinizi sabitlemek için muz veya bir sandviç gibi daha uzun süre etkili (yavaş kana karışan) karbonhidratlı gıdalar almanız gerekir.

Tip 1 diyabetliyseniz, yanınızda daima glikoz jeli veya şekerli gıdalar taşımanız gerekir. Tip 1 diyabetli hastalarda “hipo” görülme riski tip 2 diyabetli hastalara göre daha fazladır.

Acil durum halinde, özellikle kişi bilincini yitirmişse glukagon hormonu içeren iğneler kullanılabilir.

 

Hipoglisemiden korunmak mümkün mü?

Hipoglisemik atağın önüne geçmenin en güvenli yolu kan şekeri düzeyinizi sürekli olarak kontrol etmek ve erken belirtileri nasıl fark edeceğinizi bilmektir.

Düzenli yemek yediğinizden ve öğün atlamadığınızdan emin olun. Ayrıca, glikoz düzeylerinizi düşüreceğinden aşırı alkol almaktan da kaçının.

Tip 1 diyabetli çocukların ebeveynleri genellikle hipoglisemi belirtilerini hemen fark ederler. Ancak, çocukların kendi başlarınayken hipoglisemi belirtilerinin gelmekte olduğunu hissetmeleri ihtimaline karşı, yanlarında daima bir kutu meyve suyu veya çikolata taşıdıklarından emin olun.

Diyabetli kişilerin hastalıklarını belirten bir kart taşımaları önerilir, böylece bir sorun olduğunda bu insanlara kolaylıkla ve etkin bir şekilde yardım edilebilir.

 

Komplikasyonlar

“Hipo” kendi başına vücut için tehlikeli bir durum değildir ancak bilinç kaybı boğulmaya neden olabileceğinden tehlike teşkil eder. Bu nedenle kendinizi kötü hisseder hissetmez şekerle “hipo”nun önüne geçmeniz önemlidir – gecikmeniz halinde bilincinizi kaybedebilirsiniz.

Kişinin “hipo” sonucu bilincini yitirdiği acil durumlarda, glukagon hormon iğnesi yapılmalıdır. En iyisi bunun ne yapılması gerektiğini bilen bir aile üyesi, arkadaş veya eğitimli sağlık personeli tarafından yapılmasıdır.

Alkol de vücudunuzun glikoz salgılama yeteneğini etkileyebilir. Tip 1 diyabetliyseniz, günde en fazla 2-3 ünite alkol almanız ve alkolün ardından aperatif bir şeyler yemeniz önerilir.