İnme nedir? Nedenleri ve belirtileri nelerdir?

İnme beyne giden kan beslemesinin engellenmesi halinde meydana gelen ciddi bir tıbbi durumdur. Kan beslemesi engellenir veya durursa, beyindeki hücreler ölmeye başlar. Bu da beyin hasarına, hatta ölüme neden olabilir.

İnme acil bir tıbbi durumdur ve acil tedavi edilmesi gerekir. Kişi ne kadar kısa sürede tedavi edilirse o kadar az hasar meydana gelecektir.

İskemik ve hemorajik olmak üzere iki temel inme türü vardır: İskemik inmeye kan akışını durduran bir kan pıhtısı neden olur. Hemorajik inme ise beyni besleyen kan damarlarının patlayarak beyin hasarı meydana getirmesi durumudur.

Ayrıca transiyent iskemik atak (TİA) adı verilen ve beyne giden kan beslemesinin geçici olarak kesintiye uğramasıyla bir mini-inmeye neden olan bir durum da vardır. TİA’lar genellikle daha şiddetli bir inmenin yolda olduğunu gösteren belirtiler olduklarından kesinlikle ciddiye alınmalıdır.

İnmeler cerrahi yöntemler ve ilaçlarla tedavi edilebilir.

 

İnme Belirtileri nelerdir?

Eğer kendinizin veya başkasının inme geçirdiğinden şüpheleniyorsanız, 112'yi arayıp bir ambulans isteyerek derhal tıbbi yardım almanız gerekir.

İnme belirtileri genellikle aniden gelir ve uyuşukluk, bitkinlik, vücudun bir tarafında çökme, yüzde zayıflık, baş dönmesi, konuşma ve başkalarını anlamada güçlük çekme ve şiddetli baş ağrılarıyla kendini gösterir.

Transiyent İskemik Atak (TİA) belirtileri de inmeyle aynıdır ancak bu belirtiler birkaç dakika ila birkaç saatin ardından tamamen geçerler. Ancak TİA beyninize giden kan beslemesinde bir sorun olduğunu gösteren bir uyarı işareti olduğundan, kesinlikle göz ardı edilmemesi gerekir.

TİA geçirdiyseniz, bir uzman tarafından muayene edilmek üzere derhal doktorunuzla, bölgenizdeki hastaneyle veya nöbetçi servisle görüşmeniz gerekir.

 

İnme neden olur?

Kan pıhtıları beyninize giden kan beslemesini engellediğinde iskemik inmeler meydana gelir. Kan pıhtıları genellikle arterlerin daraldığı noktalarda meydana gelir.

Yaşlandıkça damarlarımız daralır ancak bazı risk faktörleri bu süreci çok tehlikeli bir şekilde hızlandırabilir. Bu risk faktörleri arasında sigara, yüksek tansiyon (hipertansiyon), obezite, yüksek kolesterol içeren bir beslenme tarzı ve diyabet sayılabilir.

Hemorajik inmeler beyindeki bir kan damarı patladığında meydana gelirler. Bunun temel sebebi beyindeki arterleri zayıflatarak yırtılmaya veya patlamaya elverişli hale getiren yüksek tansiyondur.

Yüksek tansiyona ilişkin risk faktörleri arasında aşırı kilolu olmak, çok miktarda alkol tüketmek, sigara içmek, yeterince düzenli egzersiz yapmamak ve stres sayılabilir.

Hemorajik inme zaman zaman travmatik bir kafa yaralanması sonucunda da meydana gelebilir.

 

İnme tedavisi nasıl olur?

İnme tedavisinin ne şekilde olacağı inmenin nedenine bağlıdır. Kan pıhtılarının tekrar oluşma ihtimalini azaltmak için kullanılan belli ilaçlar vardır. Ayrıca tansiyonu ve kandaki kolesterol düzeyini düşürmeye yarayan ilaçlar da vardır.

Bazı iskemik inmelere boynunuzdaki ana arter olan karotid arterdeki tıkanmalar neden olur. Arterin açılması için ameliyat gerekebilir. Cerrah karotid arteri açıp tıkanmayı ortadan kaldırmak üzere boynunuzda bir kesi açar.

Hemorajik inme tedavisinde beyindeki pıhtıları gidermek ve varsa yırtılan (patlayan) kan damarlarını onarmak için genellikle acil olarak cerrahi operasyon gerekir. Bu genellikle kraniyotomi adı verilen bir operasyonla yapılır.

 

İnmeden sonra iyileşme süreci nasıl olur?

İnmenin neden olduğu hasar büyük bir alanı kaplayabilir ve uzun sürebilir. Pek çok insanın eski haline dönmek için uzun bir rehabilitasyon sürecine ihtiyacı vardır.

Konuşma, bellek, hareket kabiliyeti, koordinasyon ve günlük işlerinizi yapmada bazı sorunlar yaşayabilirsiniz.

Depresif ruh hali ve anksiyete de inmenin ardından yaygın görülür. Daha iyi hissetmenize yardımcı olmak üzere danışmanlık ve çeşitli ilaçlar almanız gerekebilir.

Rehabilitasyon süreci size özel olacak ve gösterdiğiniz belirtilere ve bu belirtilerin şiddetine bağlı olarak ayarlanacaktır. Fizyoterapistler, psikologlar, meslek terapistleri, konuşma terapistleri, uzman hemşire ve doktorlardan meydana gelen bir uzman ekip size yardıma hazır olacaktır.

İnme geçirdikten sonraki rehabilitasyon dönemi yavaş ilerleyen ve bunaltıcı bir süreç olabilir. Çok az yok kat ettiğinizi düşündüğünüz zamanlar olacaktır. Zor olsa da, sabırlı ve olumlu tavrınızı korumaya çalışın çünkü zaman içinde belki tamamen olmasa da eski halinize döneceksiniz.

 

İnmeden korunmak mümkün mü?

Yanlış beslenme inme için majör risk faktörlerindendir. Yüksek oranda yağ içeren gıdalar arterlerinizin içinde yağlı plaklar oluşmasına neden olabilir ve aşırı kilolu olmak da yüksek tansiyona (hipertansiyon) neden olabilir.

Düşük yağ içeren, lif yönünden zengin, bol taze meyve ve sebzenin (günde 5 porsiyon) yanı sıra tam tahılları da içeren bir beslenme önerilir.

Düzenli egzersiz yapmak (haftada beş gün en az 30 dakika) kalbinizin ve kan dolaşımınızın daha etkin şekilde çalışmasını sağlar, kolesterolünüzü düşürür ve tansiyonunuzu sağlıklı bir düzeyde tutar.

Sigara   içmekten   kaçının,    sigara   inmeler   için    majör   bir    risk    faktörüdür.

Tansiyonunuzu yükseltir ve arterlerinizde yağlı plakların oluşmasına neden olabilir.

Önerilen miktarlardan fazla alkol almayın – erkeklerde bu oran günde 3-4 ünite, kadınlarda ise günde 2-3 ünitedir. Bir ünite alkol 50 ml biranın yarısına, bir küçük bardak şaraba veya pub ölçeğiyle bir ölçek (25ml) alkollü içkiye eş değerdir.