Osteoartrit (Kireçlenme) Nedir? (Belirtileri ve Tedavisi)
Osteoartrit kalça, dizler ve omurga gibi eklemleri etkileyen bir rahatsızlıktır. Buna zaman zaman “yıpranma artriti” de denir.
Eklemler içindeki kıkırdak doku yıprandığında kireçlenme meydana gelir ve rahatsızlık etkilenen eklemde tutulma, ağrı ve hareket kaybına neden olur.
Kireçlenme genellikle 50 yaş üstündekileri etkiler ve kadınlarda erkeklere oranla daha sık görülür. Ancak eklemlerde bir yaralanma veya başka bir rahatsızlık sonucu bazı olgularda genç insanlarda da görülebilir.
Osteoartritin her zaman kritik ve sakat bırakan bir rahatsızlık olduğu yönünde yanlış bir yaygın kanı vardır. Bu rahatsızlığa sahip pek çok yaşlı insanda sadece hafif belirtiler görülür ve bunlar kötüleşmezler.
Ancak, bazı olgularda, özellikle de bir veya iki eklem kötü şekilde etkilenmişse osteoartrit daha şiddetli olabilir.
Kireçlenme için herhangi bir tedavi olmamakla birlikte, belirtiler birkaç farklı tedaviyle hafifletilebilir.
Osteartritin(Kireçlenme) Belirtileri
Osteartritin ana belirtileri tutulma, ağrı ve etkilenen eklemleri hareket ettirmede zorluk çekmedir. Ancak, hiçbir belirti yaşamamanız da mümkündür.
Kireçlenme belirtilerini bir veya iki ekleminizde yaşayabilir veya çok sayıda ekleminizin bundan etkilendiğini görebilirsiniz. Kireçlenme belirtilerinin gelip geçici olması da mümkündür.
Diğer belirtiler arasında eklemlerin biraz daha büyük veya “çıkıntılı” görünmesi, hareket yeteneğinin kısıtlanması (kalça veya diz eklemleriniz etkilenmişse) ve etkilenen eklemlerde hafif inflamasyon (şişkinlik) sayılabilir.
Osteoartritiniz varsa, etkilenen eklemlerinizde hafif inflamasyon (şişlik) hissedebilirsiniz. Bu sık görülen bir durum olmakla birlikte, eklemlerinizin çok şişmesi ya da büyümesi halinde bu farklı bir artrit türü olabileceğinden GP’nize danışın.
Osteoartrit rahatsızlığı görülme ihtimalinin en yüksek olduğu yerler kalça eklemleriniz, dizleriniz, bel omurlarınız ve ellerinizdir (özellikle parmak eklemleri).
Osteoartrit (Kireçlenme) Nedenleri
Osteoartrit eklemlerinizin kolayca hareket etmesini sağlayan koruyucu doku (kıkırdak) zarar gördüğünde meydana gelir. Kıkırdak doku yıpranır ve pürüzlü hale gelir, bu da etkilenen eklemde tutulma ve ağrıya neden olur.
Osteoartritin kesin nedeni tam olarak anlaşılmamakla birlikte, bazı faktörler rahatsızlığa yakalanmanıza katkıda bulunabilir.
Örneğin, Kireçlenme 50 yaş üstü insanlarda yaygındır ve yaşlandıkça daha da yaygın olarak görülür.
Osteoartritin bir başka türü de aileden geçebilir. Bu tür özellikle menopoz sonrası kadınlarda elleri etkileme eğilimindedir. Diğer kireçlenme türleri aileden geçmemekle birlikte, bazı insanlar doğal olarak bu hastalığa daha eğilimli olabilir.
Osteoartrit üzerine yapılan araştırmalar obezitenin başta dizleriniz ve kalçalarınız olmak üzere eklemlere fazladan yük bindirdiğini göstermiştir. Kireçlenme obez kimselerde çok daha kötü seyredebilir.
Kireçlenme daha önce bir yaralanma, operasyon veya başka bir rahatsızlık nedeniyle zarar görmüş bir eklemde meydana gelebilir.
Tanı
Osteoartritiniz olduğunu düşünüyorsanız doktorunuzu ziyaret edin. Doktor size tüm belirtilerle ilgili sorular soracak ve eklem ve kaslarınızı muayene edecektir.
Kireçlenme tanısını onaylamak için, etkilenen eklemlerinizin röntgeninin çekilmesi gerekebilir. Röntgen, vücudunuzun içine ait bir görüntü elde etmek için yüksek enerjili rad yasyon kullanır ve hastalığınızın ne kadar ilerlemiş olduğunu gösterebilir.
Röntgen kıkırdak dokuda meydana gelen kayıp ve yıpranmaları, kemiklerinizin ne derece zarar gördüğünü veya osteofitleri (osteoartritin neden olduğu kemikli çıkıntılar) gösterebilir.
Ancak röntgen erken dönemde osteoartriti göstermeyebilir.
Doktorunuz sizdeki belirtilerin romatoid artrit gibi başka bir artrit türünden kaynaklandığını düşünüyorsa, kan tahlili de yaptırmanız gerekebilir.
Osteoartrit(Kireçlenme) Tedavisi
Osteoartritiniz hafif veya orta şiddeteyse, tedavi olmanıza gerek olmayabilir. Ancak, bu hastalıkla yaşamayı kolaylaştırabilen bazı ilaçlar, tedaviler ve araçlar mevcuttur.
Pek çok hasta osteoartrit için analjezik (ağrı kesici) ilaç kullanır. Eğer parasetamol ve ağrı kesici jeller ağrınızı kontrol altına almaya yetmiyorsa, doktorunuz co-codamol veya co-dydramol gibi daha güçlü ağrı kesiciler verebilir.
Ayrıca şişkinlik ve ağrıyı azaltan bir ilacın eklemlerinize enjekte edildiği intra-artiküler iğneler de kullanabilirsiniz. GP’niz eklemleriniz için özel sıcak ve soğuk kompresler de yazabilir.
Transkütan elektrikli sinir stimülasyonu (TENS) da osteoartritte ağrı ve belirtileri hafifleten bir fizyoterapi türüdür. Omurganızda acıyı kontrol eden sinir uçlarını uyuşturarak etkisini gösterir, böylece daha fazla ağrı hissetmezsiniz.
Eğer günlük işlerinizi görmek için hareket etmekte zorluk çekiyorsanız, özel ayakkabılar veya tabanlıklar, yürüme destekleri ve musluk açıcılar gibi pek çok yardımcı araç mevcuttur.
Osteartrit(Kireçlenme) rahatsızlığı için ameliyat gerekli mi?
Osteartrit için çok az sayıda olguda ameliyat gerekir. Diğer tedaviler etkili olmamışsa veya eklemlerinizden biri çok ağır hasar görmüşse ameliyat olabilirsiniz.
Çeşitli osteartrit ameliyatı türleri vardır.
Eklemlerinizin yüzeylerini düzeltmek veya kıkırdak dokunun onarımı (artroskopi olarak bilinir) için; ya da tüm ekleminizin değiştirilmesi (artroplasti) veya eklemin sabitlenmesi (artrodez) için ameliyat olabilirsiniz.
Artroplasti daha çok kalça ve diz eklemlerinin değiştirilmesinde kullanılır.. Cerrah etkilenen eklemi çıkarır ve yerine özel plastik ve metalden yapılmış suni bir eklem (protez) yerleştirir.
Artroplasti ameliyatı olamıyorsanız, cerrah ekleminizi kalıcı pozisyonda sabitleme anlamına gelen artrodez ameliyatı önerebilir. Bu ekleminizin daha güçlü ve çok daha ağrısız olacağı ancak artık o eklemi oynatamayacağınız anlamına gelir.
Kendi kendine yardım
Kireçlenme tedavisinde egzersiz çok önemlidir. Düzenli egzersiz aktif ve hareketli olmanızı sağlamakla kalmaz, aynı zamanda kaslarınızı ve eklemlerinizi de güçlendirir.
Doktorunuz veya fizyoterapistiniz size evde uygulayacağınız bir egzersiz planı çıkarabilir.
Kilolu veya obezseniz, egzersiz yaparak ve sağlıklı beslenerek kilo vermeye çalışın. Kilolu veya obez olmak eklemlerinize fazladan yük bindirerek osteartritinizi daha da kötüleştirir.
Osteoartrit için kiropraktik terapi (omurganızı tekrar hizalamayı amaçlar), akupunktur ve masaj gibi pek çok tamamlayıcı tedavi de vardır. Ancak bunların gerçekten etkili olduğunu söyleyebilmek için çok az tıbbi kanıt mevcuttur.
Glikozamin sülfat, kondroitin ve balık yağları (omege-3 yağ asitleri) gibi bazı besin destekleri de osteoartrit belirtilerinin iyileşmesine yardımcı olabilir.
Yine, bunlarında da etkili olduğunu kanıtlayan çok az bulgu vardır, ancak araştırmalar glikozamin sülfat veya balık yağı almanın olumlu sonuçlar doğurabileceğini göstermiştir. Kabuklu deniz canlılarına alerjiniz varsa bu takviyelerden almayın.
Yorum Gönder